کشیدن مو، در کودکان، مانند لگد زدن، گاز گرفتن، نیشگون گرفتن و زدن، یکى از راه‌هایى است که کودک به وسیله آن حرفش را به کرسی می‌نشاند.
به گفته مارک رابرتز، پروفسور دانشگاه در رشته روانشناسى بالینى، این رفتار کودک درست مانند زدن کلید و روشن شدن لامپ است. کودک با خودش مى‌گوید: «چه جالب! وقتى موهاى خواهرم را مى‌کشم، او جیغ مى‌کشد!» شاید هم دلیل مو کشیدن از نظر او، متوقف کردن یک اتفاق ناخوشایند است.
مثال دوستش مى‌خواهد اسباب بازیش را بگیرد و با کشیدن مویش دست از این کار برمى‌دارد. از آنجایی‌که مهارت‌هاى شناختى کودک، در حال رشد است، او با این کار شرایطى را که برایش پیش آمده کنترل مى‌کند.
صحنه‌اى را تصور کنید که خواهر بزرگترش آخرین شیرینى داخل ظرف را بر مى‌دارد و کودکتان با کشیدن موى او صداى جیغش را در مى‌آورد. به احتمال زیاد شما وارد عمل مى‌شوید و خواهر بزرگتر را مجبور مى‌کنید، شیرینى‌اش را دفعه بعد با او تقسیم کند، خواهر بزرگتر قبل از اینکه آخرین شیرینى را بردارد احتمالا کمى فکر مى‌کند. ناراحت یا نگران است.
اگر کودکتان موهاى خودش را مى‌کشد، احتمالا این رفتار حتى مى‌تواند نشانه نوعى اختلال عصبى باشد. اگر در این باره احساس نگرانى مى‌کنید با یک روانشناس متخصص صحبت کنید.
با عادت مو کشیدن چه باید کرد؟
به او نشان دهید که چیزى نصیبش نمى‌شود. این کلیدى‌ترین راه‌حل براى متوقف کردن رفتار بدش است. با نادیده گرفتن کارش، به او مى‌فهمانید که این روش عملى است و او با کشیدن مو، مى‌تواند به خواسته‌اش برسد.
شرایطى را تصور کنید که کودکتان موى دوستش را کشیده است تا اسباب‌بازى او را بگیرد، و شما بدون کوچک‌ترین اشاره‌اى، نسبت به اتفاقی که رخ داده، مى‌روید تا براى کودکتان داستان تعریف کنید و حواسش را پرت کنید.
کودکان اثرات متقابل روابط اجتماعى را درک نمى‌کنند، و تنها چیزی که با این کار به او مى‌فهمانید، این است که با کشیدن موى دیگران مى‌تواند حس ترحم شما را نسبت به خودش برانگیزد و شما را از آن خودش کند.
کار درستى که باید انجام دهید این است که کودک شما بلافاصله پس از کشیدن مو، اسباب‌بازى را به دوستش بازگردانید و همزمان بگویید: مو می‌کشد؟! ما، مو نمى‌کشیم! همین چند کلمه کافیست. در این تکنیک باید سریع عمل کنید زیرا کودکان در لحظه زندگى مى‌کنند. با اینکار مى‌فهمد که مو کشیدن حاصلى نداشت و اسباب‌بازى را از دست داد.
وقتى کودک موى کسى را مى‌کشد، ابتدا مشتش را باز کنید و فرد قربانى را نجات دهید. سپس دستش را محکم بگیرید و بگویید: ما، مو نمى‌کشیم! مو کشیدن درد دارد! بعد اگر خواستید مى‌توانید از روش مهلت دادن، استفاده کنید. او را بر روى صندلى بنشانید و خودتان هم کنارش بایستید. اما هرگز در این یکى، دو دقیقه با او صحبت نکنید. وقتى مهلت یکى دو دقیقه‌اى تمام شد، درباره وضعیتی که پیش آمده با او صحبت کنید. حتى اگر هنوز مهارت زبانى او کامل نشده و نمى‌تواند صحبت کند، این کار را بکنید. زیرا نشان مى‌دهید که مشکلات را باید با صحبت کردن حل کرد نه چیز دیگرى.
از او سؤال کنید: مى‌دانى چه کارى کردى که اشتباه بود؟ بعد از جوابش ادامه دهید: به نظرت چرا اشتباه بود؟ نگران نشوید اگر مى‌گوید: چون باید تنبیه مى‌شدم. از نظر رشدى این پاسخ عادی است. شما ادامه دهید: بله اگر مو بکشى تنبیه مى‌شوى اما ما باید به یک چیز دیگر هم فکر کنیم. ما نباید موى دیگران را بکشیم چون ممکن است به آنها صدمه بزنیم!
منتظر معجزه نباشید که پس از این مکالمه همه چیز درست شود. کودکان به سختى موضوعى را یاد مى‌گیرند و آنقدر باید این اتفاق تکرار شود تا در نهایت بفهمند که با این کار نتیجه‌اى نمى‌گیرند. مقاومت کنید و تسلیم نشوید. به مرور زمان که مهارت کلامى او بهتر شد، به او یاد دهید که از صحبت کردن براى حل مشکلش استفاده کند.
هیچگاه تلافى نکنید. هرگز سعى نکنید موهایش را بکشید تا به او ثابت کنید که این کار چقدر دردناک است. هدف کودک از کشیدن مو، ایجاد تغییر در شرایط است مثال مى‌خواهد دوستش را از تلاش براى گرفتن عروسکش منصرف کند، نه اینکه به کسى آزار برساند. اما پیامى که از کار شما دریافت مى‌کند این است. براى اصلاح کردن رفتار کسى، باید تلافى کنى، در صورتی‌که شما باید الگوى او باشید و به او یاد دهید که در هر شرایطى به جاى آزار رساندن به دیگران، باید از کلمات، براى بیان خواسته‌هایش، کمک بگیرد.
ماهنامه کودک
دیدگاه خود را بنویسید