بیماران اعصاب و روان نسبت به برچسبهای اجتماعی بسته به ساختار شخصیتی خود واکنش نشان میدهند. این بیماران افسرده یا گوشهگیر میشوند یا عصبانیت خود را به صورت خشم به خود، خشم به دیگران یا احساس عدم تعهد به جامعه نشان میدهند. توجه به این نکته لازم است که استیگما یک مشکل فردی نیست و در واقع مسئلهای اجتماعی است که باید در سطح جامعه حل شود.
استیگما نوعی نگراش است و نگرش خود به رفتار منجر میشود. بنابراین اولین قدم در راه کاستن از انگ بیماری روانی تغییر و تصحیح نگرش افراد نسبت به بیماری روانی است و این امر با تکیه بر آموزش و پژوهش امکانپذیر است.
محققی به نام بومان معتقد است که نداشتن آگاهی از علتها، علائم و روشهای مختلف درمانی بیماریهای اعصاب و روان در جمعیت و عدم تماس فردی با بیماران ممکن است منجر به نگرشی منفی و به دنبال آن ایجاد استیگما شود.
از جمله مداخلاتی که برای کاستن از انگ بیماری روانی میتوان انجام داد، موارد زیر است:
مداخلاتی در سطح جامعه در جهت افزایش آگاهی افراد و بهبود تعاملات بیمار با جامعه و آگاهسازی افراد از نفش تخریبی واژههایی مانند دیوانه، روانی، تیمارستان و جانشینی آنها با واژههای بیمار روانپزشکی یا بیمارستان روانپزشکی.
اصلاح باورهای غلط که در مورد این بیماران و درمان آنها وجود دارد، مثل اینکه داروهای روانپزشکی اعتیاد آورند. بیماران روانی خشن و جنایتکارند و جانشینی آنها با اینکه داروهای روانپزشکی اگر با تجویز و زیر نظر روانپزشک مصرف شوند اعتیادآور نیستند. اعلب بیماران اعصاب و روان همانند ما شهروندان عادی هستند و میتوانند در جامعه زندگی عادی کنند و از حقوق شهروندی برخوردار شوند. این بیماران نه خشن و نه جنایتکارند و جرایمی که توسط این افراد صورت میگیرد نسبت به جمعیت عادی بیشتر نیست.
تماس افراد با بیماران روانی یا مراقبان و خانواده آنان و تعاملات اجتماعی گستردهتر با کسانی که مبتلا به بیماری روانی بودند و زندگی مفیدی داشتند ممکن است نگرشهای افراد را به چالش بکشند. ساختن فیلمهای مستند از زندگی این افراد مثل فیلم ذهن زیبا از زندگی پروفسور جان نش که مبتلا به اسکیزوفرنی بوده، ممکن است در تصحیح نگرش افراد جامعه موثر باشد.
از جمله راهکارهای دیگر برای تماس بیشتر با این افراد، جلوگیری از گسترش مراکز تک تخصصی روانپزشکی و تخصیص تعدادی از تختهای بیمارستانهای عمومی به تخت روانپزشکی است. از جمله وظایف متخصصان، روانپزشکان و روانشناسان، اعتراض و انتقاد به مطالب نادرست و سوگیرانه رسانهها و مطبوعات نسبت به بیماریها و بیماران روانپزشکی است و تشویق رسانههایی که در انگزدایی فعال هستند.
مداخلات روانشناختی و رواندرمانی بیماران به منظور تعدیل باورهای بیمار نسبت به خود، ارتقای سطح عزت نفس و توانمندسازی بیمار جهت تسلط بیشتر بر زندگی و بازیابی توانمندیهای از دست رفته و بازگشت بیمار به جامعه نقش موثری را ایفا میکند.
در چند دهه اخیر، سازمان جهانی بهداشت و انجمن جهانی روانپزشکی با کمک اقدامات سازمان یافته بیش از ۲۰ کشور جهان نهضت کاستن از انگ بیماری روانی را ساماندهی کردند. در سالهای اخیر در کشور ما در زمینه انگ زدایی فعالیتهایی انجام شده است. از جمله این فعالیتها، حضور روانشناسان در سیستم بهداشتی با همت دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت است. نگرانی از انگ مراجعه به روانپزشک و روانشناس کاهش یافته و آگاهی خانوادهها بیشتر شده است.
منبع
دیدگاه خود را بنویسید