اسکیزوفرنیا یا روان گسیختگی شایعترین نوع روانپریشی است و نوعی جنون (psychosis) به حساب میآید. به باور روانپزشکان فرد اسکیزوفرنیک قابلیت تمیز دادن بین افکار، ایدهها و تصورات قوی خودش و واقعیت را ندارد. این بیماری نوعی بیماری روانی با منشاء نامشخّص و علایم متغییر میباشد.
یوجین بلولر روانپزشک سوئیسی واژهٔ اسکیزوفرنی را در جهت دفاع از روانکاوی فروید وضع کرد. اصطلاح اسکیزوفرنیا توسط او از ترکیب دو واژهٔ یونانی shizein (دو نیم کردن، گسستن) و phrenos (فکر، اندیشه) وضع شده است.
از دوران قدیم تا گذشتهای نه چندان دور به واسطه جهل و عدم اطلاع از بیماری اسکیزوفرنیا، این بیماری به عوامل ناشناخته ماوراء الطبیعی یا شیطانی منتسب میشد. به همین دلیل بیماران طرد میشدند و يا مورد شماتت قرار میگرفتند. مثلاً زمانی با اعتقاد به این که جسم بیمار توسط ارواح پلید تسخیر شده است، بیمار را میبستند و تنبیه بدنی میکردند تا روح شرور از بدن وی خارج شود.
در گذشته به روانگسیختگی ((جنون جوانی)) میگفتند. پیشینیان میگفتند دیوانه کسی است که دیو را میبیند و مجنون کسی است که جن را میبیند. این همان روانگسیختگی است. روانگسیختگی نوعی از بیماری است که بیمار موجودی را میبیند که دیگران نمیبینند و مردم به این دلیل که آن موجود مورد ادعا را نمیبینند به فردی که آن موجود را میبیند مجنون یا دیوانه میگویند. به این بیماری در قدیم دیوانگی یا جن زدگی یا آل زدگی میگفتند.
امروزه با پیشرفت علم و دانش ،عقاید انحرافی و خرافی در مورد این بیماری از بین رفته است. با اين حال هنوز باورهای غلط در سطح جامعه و در گروهی از مردم وجود دارد که گاه و بیگاه باعث برخوردهای غیرمنطقی با این بیماران و رواج باورهای نادرست در بارهی آن میشود.
این بیماری نادر نیست، 1.5-1 درصد افراد جامعه در طول عمر به آن مبتلا میشوند و این بیماری مختص گروه و نژاد خاصی نیست و در تمام نژادها، دربين تمام مردم، در فرهنگهای مختلف و طبقات اجتماعی_اقتصادی متفاوت بروز میكند.
گاهی به غلط تصور میشود بیماری اسکیزوفرنیا با بعضی درمانها کاملاً بهبود یافته و ریشه کن میشود. واقعیت این است که به رغم بهبودی قابل توجه بیماران، درصدی از آنان نیازمند استفاده طولانی مدت از دارو هستند.
اولين، مهمترين و كارآمدترين درمان اسكيزوفرنيا درمان دارويی است. این بیماری به هیچ وجه از طریق معاشرت، و تماسهای بدنی منتقل نمیشود و این بیماری مُسری نيست.
روحیات این افراد شبیه افراد عادی است و فقط در صورت عود بیماری رفتارهای غیرمنطقی از خود بروز میدهند که ناشی از شرایط بیماری است. اینکه این بیماری را ناشی از ضعف اراده و روحی بدانیم کاملا غلط است چرا که اسکیزوفرنیا ناشی از اختلال عملكرد مغز به دليل اختلال ناقلهای عصبی شيميايی است.
بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا متجاوز و خطرناک نیستند و میزان آسیب و صدمه به دیگران توسط این بیماران بیشتر از سایر مردم در جامعه نیست. این باور باعث انزوا و در خود فرورفتن بیشتر این بیماران میشود.
با تغییر باورهای غلط خود و جامعه درباره این بیماران به بهبود کیفیت زندگی آنها کمک کنیم.