کتاب‌های کمک آموزشی هوش و خلاقیت کودک را کم می‌کند. خلاقیت یکی از دشوارترین موضوع‌های تحقیقی میان روانشناسان در جواب به پرسش‌ها است و پرورش خلاقیت در کودک نیازمند آموزش و تعامل والدین با فرزندانشان در سنین پایین است.
خلاقیت قابلیتی است که در همه هست اما نیاز به پرورش و تقویت برای شکوفایی آن دارد، کودک خلاق مدام در حال جستجو و تلاش برای یافتن پاسخ سوال‌هايش است. کودک خلاق به موضوعات با دیدی متفاوت نگاه می‌کند و همیشه چند قدم جلوتر از چارچوب‌هاست و این کنکاش‌ها او را به راه‌های نو و بدیع می‌رساند.
پرورش خلاقیت باید در بستری خاص و با توجه به عوامل موثر بر ویژگی‌های مغز صورت گیرد، توسعه فکر خلاق در کودک امکان پرورش خلاقیت را میسر می‌سازد و نیاز به عوامل مختلفی مانند محیط خلاق، آموزش و سایر عوامل عاطفی، شناختی و شخصیتی دارد.
از آن‌جا که کودکان بيش از ۵ سالگی توجه و تمرکز کمتری دارند، رشد خلاقيت در کودک از ۵ سالگی به بعد آغاز می‌شود اما کودکان خلاقی نیز هستند که از ۲ سالگی کارهای خلاقانه انجام می‌دهند و هوش بالاتری نسبت به همسالان خود دارند، بنابراين والدين از ۵ سالگی به بعد با اتخاذ شيوه‌های متعدد می‌توانند اميدوار باشند که خلاقيت در کودک آنها پرورش پيدا کند.
برخلاف تصور بسياری از والدين درباره اينکه برای افزايش خلاقيت کودک نياز به سرمايه‌گذاری مالی وجود دارد، در اين راستا فقط لازم است کودک درباره اشيای موجود در محيط پيرامون خود اطلاعات کافی داشته باشد و اجازه پیدا کند تا آن چه کنجکاوی او را تحريک کرده در اختيار داشته باشد.همه کودکان با توانمندی، هوش و قريحه به دنيا می‌آيند و قابليت خلاق بودن را دارند اما اين والدين هستند که گاه با غفلت و جدی نگرفتن موضوع مانع از بروز آن می‌شوند.
رشد اعتمادبه‌نفس کودک، تشويق به داشتن پشتکار و اراده، افزايش انگيزه کودک، بروز ثبات هيجانی، تعيين اهداف، پاسخگویی به سوالات کودکان، ريسک‌پذيری مناسب، قابليت انعطاف‌پذيری، کتاب‌خوانی کتاب‌های مصور برای کودکان، تمرکز و هوش کودک، از جمله راهکارهايی است که کودک برای افزايش خلاقيت به آن نياز دارد.
اولین آموزش‌ها مانند آموزش خوب زندگی کردن، خوب حرف زدن و به طور کلی، کودک چگونگی درست اندیشیدن را باید از همان روزهای نخست کودکی درون خانواده یاد بگیرد. بعد از سال‌های اولیه کودکی، والدین باید در مدارس نیز این نکته را مدنظر قرار دهند که استفاده از کتاب‌های حل‌المسائل تفکر و خلاقیت دانش‌آموزان را از بین می‌برد و تبدیل به رونویس‌های حرفه‌ای می‌شوند.
استفاده از کتاب‌های کمک آموزشی در بسیاری موارد دانش‌آموزان را به مصرف‌کنندگانی تبدیل می‌کند که فقط محصول نهایی را می‌شناسند و از فرآیند تولید اطلاعی ندارند و اگر درباره چرایی پاسخ‌ها از آنها سوال شود، سکوت می‌کنند که این موضوع نیز در رشد خلاقیت اثر خوبی ندارد.
دقت و توجه لازم والدين به همين مسائل ساده باعث می‌شود يک کودک به عنوان دانش آموزی خلاق و باهوش عملی خوب تربيت شود و در مقابل بی‌توجهی به اين مسائل، کودک را به فردی دنباله‌رو و فاقد هوش عملی تبديل می‌کند.
فرزانه طهماسبی_دکترای تخصصی روانشناسی تربیتی
