احتمالا شنیدن چند سبک جمله از زبان کودکان والدین را نگران میکند جملاتی نظیر: «هیچکس مرا دوست ندارد» یا «کسی با من در مدرسه دوست نمیشود» این چنین جملات هستند که ضرورت آموزش مهارتهای دوستیابی را برای پر کردن خلا درون کودکان و البته افزایش توانمندیهای دانشآموزان نشان میدهد. مهارتهای اجتماعی و البته فردی کودکان مسئلهی بسیار مهمی است که کودکان بهتر است در یادگیری آنها کمک والدین و معلمان خود را داشته باشند تا بتوانند به نهایت بهرهوری روابط احتماعی خود دست یابند.
کارشناسان معتقدند که داشتن دوست خوب بر سلامت روان کودکان بسیار موثر بوده و البته این تاثیر به دوران کودکی آنها محدود نیست بلکه در زندگی آینده آنها نیز نقش مهمی دارد. کارشناسان معتقدند که این آموزشها بهتر است در سنین ابتدایی و دبستان آغاز شود تا بهترین تاثیر خود را بگذارد چرا که از آسیبهای اخلاقی و روحی آنها در آینده میکاهد. از چهار سالگی به بعد کودکان معنای دوستی و این که در بازیها میتوانند هم بازی داشته باشند را میفهمند چرا که تا قبل از این سن همواره بازی کودکان در قالب بازی موازی بود.
پیشنهادهایی برای دوستیابی در مدرسه
اینکه بچهها مهارتهای دوستیابی را در دبستان چگونه یاد میگیرند بستگی به این دارد که در دوران قبل از شروع مدرسه اصلا آموزش در محیطهای اجتماعی را داشتهاند یا خیر مثلا به مهدکودک یا کلاس و باشگاه و … رفتهاند؟ علت دقت به این موضوع در این نکته نهفته است که کودکی که به مهدکودک رفته است نخستین تجربهی دوستی و دوستیابی را در همانجا و در محیطی به جز محیطی که در آن رشد داشته و در کنار اعضای خانواده این تجربه را داشته است.
دقت به تفاوت میان نسلهای مختلف
کودکان امروزه با نسلهای پیشین به شدت متفاوتند و این تفاوت از خانواده شروع میشود. کودکان در گذشته شانس اجتماعی شدن را بیشتر داشتهاند به دلایلی نظیر اینکه در هر خانهای تعداد زیادی کودک وجود داشت خانوادهها پرجمعیت بوده و والدین به اندازهی کافی وقت برای رسیدن تک به تک به فرزندان خود را نداشتند و این باعث میشد که کودکان زودتر به استقلال رسیده و از دور شدن از خانواده ترسی نداشته باشند.
اما امروزه با رواج تک فرزندی والدین تمام وقت خود را صرف یک کودک میکنند که این موضوع علی رغم داشتن مزایای خود میتواند مضراتی نظیر وابستگی بیش از حد والدین به کودک و کودک به والدین داشته باشد.
دقت به تفاوت دوستی در سنین قبل از مدرسه و پس از آن
یکی دیگر از نکاتی که معلمان باید در جهت آموزش مهارتهای پیش دبستانی به کودکان به آن دقت کافی را مبذول داشته باشند این است که کودکان در سنین قبل از مدرسه ممکن است دوستان بسیار زیادی داشته باشند. اما در برههای از زمان این دوستیها بر اساس اهداف عالی یا هدفهای دیگری پی ریزی میشود مثلا دیگر ملاک دوستیها صرفا داشتن خوراکی برای هر روز، یا این هر روز با هم یک مسیر را به خانه میروند و … نیست بلکه باید کم کم کودکان مفهوم روابط اجتماعی را درک کنند و بدانند که دوستی چیزی بیشتر از منفعت و منفعت طلبی است.
به عنوان مثال باید به کودکان مفهوم بسیار مهم «همدلی» آموزش داده شود. چه در محیط خانه چه در مدرسه توسط معلم پرورشی و مشاوره یا معلمان، پرورش صرفا یادگیری مفاهیم علمی و ریاضی نیست بلکه این بخش در واقع همان آموزش است اما پرورش به این معنا است که شما کودکان را برای آینده و جامعهی فردا آماده کنید.
آموزش دوست یابی در کتب درسی
در این کتابها بحث دوستیابی مطرح شده و البته مهارت نه گفتن در مواقع لزوم نیز آموزش داده میشود اما نباید فقط به این موضوع بسنده کنید. باید به صورت عملی و کاربردی به کودکان یاد دهید که هر زمان در دوستی نیاز به چه کارهایی است و کجا باید پشتیبان دوست بوده و کجا مقابل او ایستادگی کنند. به عبارتی دوستی خاله خرسی از دوست عاقل تفکیک داده شود.