در دنیای امروز چه بسیارند انسانهای عاشق و مهربانی که بنا و انتخاب شغلشان خدمت به بشریت است. یکی از این شغلهای سخت اما فداکارانه کاردرمانیست.
کاردرمانی معادل Occupational Therapy درانگلیسی و Ergo Therapie در فرانسوی است. سازمان بینالمللی و نهاد نظارتی بر کیفیت آموزشی، علمی و بالینی آن فدراسیون جهانی کاردرمانی (World Federation of Occupational (WFOT) Therapists) نام دارد، که اکثر کشورهای معتبر دارای این رشته نظیر جمهوری اسلامی ایران عضو این فدراسیون میباشند. مطابق تعریفWFOT، کاردرمانی رشتهای از گروههای پیراپزشکی در حیطهی توانبخشی و سلامت میباشد.
کاردرمانی برانجام فعالیت هدفمند تکیه میکند. عقیده بر آن است که فعالیت هدفمند در ارتقاء وضعیت سلامتی و کیفیت زندگی فرد و جامعه تاثیر بسزایی دارد. از دیدگاه کاردرمانی، اصل بر توانمندیها و تواناییهای موجود فرد و تکیه بر ارزش مداری و ارزشگذاری بر کارکردهای عملکردی فرد میباشد.
دیدگاه اصلی کاردرمانی بر اساس حفظ حرمت انسانی و توجه به تواناییهای موجود افراد پس از بروز اختلال و معلولیت میباشد و در این زمینه با استفاده از روشهای نوین روانشناسی نظیر Model of Human Occupation و…. و استفاده از دانش مرتبط با Kinesiology Biomechanic ،Activity Analysis ،Neurology به ارائه فعالیتهای قابل انجام و همراه با موفقیت و متناسب و لذتبخش به فرد میپردازد تا با ایجاد ارزشمندی و ارزشمداری در شخص و سپس در جامعه بتواند زمینه و بستر یکپارچگی اجتماعی فرد معلول را با جامعه فراهم آورد.
کاردرمانگران بر اساس دانش مبتنی بر روانشناسی نوین و همچنین علوم پزشکی و تجزیه و تحلیل فعالیتهای هدفمند به کارکردهای بالینی در کلیه حیطههای توانبخشی به فعالیت و اقدامات بالینی میپردازند.
این حیطهها عبارتند از:
۱) بیماریهای نورولوژیک نظیر سکته مغزی، ضربهی مغزی، مولیتپل اسکلروزیس، پارکینسون، A.L.S، بیماران ضایعات نخاعی، فلج مغزی کودکان و …
۲) بیماریهای ارتوپدیک نظیر شکستگیها، پارگی تاندون عضلات و رباطهای مفصلی، R.s.D و سوختگیها و …
۳) بیماریهای روانی نظیر اسکیزوفرنی، افراد نوروتیک، اختلال شخصی، فوبیا، P.T.S.D
۴) بیماریها و اختلالات ذهنی نظیر کودکان بیش فعال و کم توجه، اوتیسم، اختلالات نافذ رشد P.D.D، عقب ماندگی ذهنی، سندرم داونDown، اختلالات یادگیری کودکان و…
۵) بیماریهای مرتبط با حوزه ی سالمندی نظیر آلزایمر و دمانس
۶) اختلالات رفتاری مرتبط با حوزه ی معتادین
۷) زمینهی مرتبط با رشد کودکان و توانمندسازی عصبی نوزادان نارس نظیر Preterms و نوزادان در واحد مراقبتهای ویژهی NICU
۸) زمینههای مرتبط با صنعت نظیر سلامت کارکنان و کارگران و کارمندان حین انجام کار، بهینه سازی ابزار آلات
کاردرمانگران با تاٌکید ویژه بر تسهیل عملکردهای روانی_عاطفی بیمار و خانواده و افراد مرتبط با فرد معلول و ایجاد انگیزه و توان جهت توجه بر کار آمدی فرد و ارائه و انجام فعالیتهای هدفمند متناسب و مرتبط با حوزهی اجتماعی، شغلی، زندگی روزمره ی فرد نقش مهمی در بالا بردن سطح کیفیت زندگی فرد داشته و موجبات بازگشت مجدد و یکپارچه شدن فرد و خانواده مبتلا به ضایعه با جامعه را فراهم میآورند.
رشته کاردرمانی در ایران با حضور کاردرمانگرانی از کشورهای دانمارک و هلند از سوی سازمان بهداشت جهانی به صورت تربیت تکنسینهای کاردرمانی در بیمارستان شفا یحیائیان تهران در سال ۱۹۶۲ تاسیس شد و پس از آن برنامه کارشناسی این رشته مصوب شد و دانشکده رفاه اجتماعی (دانشگاه علوم پزشکی ایران) دانشجوی کارشناسی تربیت نمود.
نیاز روز افزون به کاردرمانگران باعث شد تا دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی از سال ۱۹۸۷ و دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی
از سال ۱۹۹۱ مقطع کارشناسی کاردرمانی تاسیس نموده و با همان corriculume واحد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دانشجوی کاردرمانی بپذیرند. تاکنون حدود ۲۲۰۰ کاردرمانگر از این سه دانشگاه فارغ التحصیل شدهاند.
دانش آموزان مقطع متوسطه پس از اخذ دیپلم در رشتههای علوم تجربی و ریاضی در آزمون کنکور سراسری مجاز به انتخاب رشتهٌ کاردرمانی خواهند بود. بدیهی است شرایط پذیرش نظیر ظرفیت، جنسیت، رتبهی علمی در این رشته نیز تحت نظر وزارت بهداشت و آموزش پزشکی جمهوری اسلامی ایران خواهد بود.
دانش آموزان پس از موفقیت در آزمون کنکور سراسری و کسب کسوت دانشجویی بصورت ناپیوسته در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی قادر به ادامه رشته خواهند بود. بدیهی است کلیه دانشگاههای دولتی سراسر کشور کاملاً تحت قوانین و پروتکلهای درسی واحد و یکسانی میباشند.
واحدهای تخصصی تدریسی رشته کاردرمانی شامل موارد زیر میباشد:
۱- آناتومی (کالبدشناسی بدن)
۲- کینزیولوژی (حرکتشناسی مفاصل)
۳- فیزیولوژی
۴- روانشناسی ( عمومی، تخصصی)
۵- روانپزشکی کودکان و بزرگسالان
۶- نورو آناتومی (عصب شناسی)
۷- نوروفیزیولوژی
۸- استخوان شناسی
۹- تجزیه و تحلیل فعالیت های هدفمند
۱۰- رشد روانی _حرکتی
۱۱- تکنیکهای حرکت درمانی
۱۲- بیماریهای کودکان
۱۳- ارتوپدی
۱۴- پاتوفیزیولوژی
۱۵- رادیولوژی
۱۶- جامعهشناسی
۱۷- گروه درمانی
۱۸- نورولوژی
در ۳۰ سپتامبر ۲۰۰۳ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مجوز تاسیس مطبهای کاردرمانی را صادر کرد که این روز از سوی انجمن کاردرمانی ایران، روز کاردرمانی در ایران معرفی شد. البته روز بیست و هفتم اکتبر به عنوان روز جهانی کاردرمانی در سراسر کشورهای عضو فدراسیون جهانی کاردرمانی گرامی داشته میشود.
کاردرمانگران ابتدا در بیمارستانهای دولتی مشغول بکار بودند ولی در حال حاضر بخشهای کاردرمانی در بیمارستانهای general یا تخصصی در بخشهای ارتوپدی، نورولوژی، روماتولوژی، روانپزشکی، مراکز روزانه روانپزشکی، مراکز بازتوانی معتادین، مراکز توانبخشی کودکان، مراکز نگهداری معلولین و سالمندان، مدارس استثنایی، مراکز جامع توانبخشی، مراکز حرفه آموزی و توانبخشی حرفهای تاسیس شدهاند.